Орчин үеийн хүн төрөлхтний өдөр тутмын амьдралын хэрэглээний салшгүй нэг зүйл бол савласан цэвэр ус гэвэл хэтрүүлэг болохгүй байх. Арктикаас эхлээд Антарктид хүртэл хүн амьдарч, ажиллаж байгаа газар бүрт л гартаа савласан цэвэр ус барьсан хүн бий. Тэгвэл дэлхий нийтээрээ хэдий хэмжээний савласан цэвэр ус хэрэглэдэг юм бол? Энэ талаар сонирхож хайж үзтэл хэдхэн хоногийн өмнө бизнес зөвлөгөөний “ConvergEx Group”-ийн мэргэжилтэн судлаач Ник Коласын гаргасан сонирхолтой мэдээлэлтэй таарлаа. Тэрээр АНУ дахь савласан цэвэр усны хэрэглээний талаар нэлээд сонирхол татахуйц статистик мэдээ гаргажээ. Эдгээрээс заримыг нь уншигч танд сонирхуулъя.
Америкт нэг галлон /1 галлон =3,79 л/ савласан цэвэр ус дунджаар 1,22 ам.долларын үнэтэй байдаг нь цэвэр усны шугамнаас буюу манайхны ярьж сурснаар “крант”-аас авсан төдий хэмжээний устай зүйрлэвэл 300 дахин үнэтэй аж. Үүнтэй холбоотойгоор Ник Колас хэрэглэгчдэд хандан “Галлон гэж байгаа ч бодит байдал дээр савлагдан зарагдаж байгаа нийт цэвэр усны гуравны хоёр нь 0,5 литрийн савтай байдаг болохоор бодит үнэ нь бүр өндөр болж таарна. Америкийн усан хангамжийн үйлдвэрүүдийн холбооноос гаргасан судалгаагаар нэг галлон цэвэр усны үнэ 7,5 ам.доллар. Энэ нь “крант”-ны нэг галлон уснаас 2000 дахин үнэтэй, стандарт чанар бүхий шатахуунаас хоёр дахин үнэтэй байгаа хэрэг юм” гэжээ.
Цаашлаад ноён Коласын гаргасан зарим сонирхолтой статистик мэдээг сонирхоцгооё.
• 2012 онд америкчууд савласан цэвэр ус худалдан авахад 11,8 тэрбум ам.доллар зарцуулжээ. Энэ бол 2011 оныхоос 6,5 хувиар өссөн үзүүлэлт. 2011 он америкчууд 11 тэрбум ам.долларын савласан цэвэр ус авч байв.
• Дээр дурдагдсан 11,8 тэрбум ам.доллараар 9,7 тэрбум галлон ус худалдан авчээ. Ингэснээр галлон савласан цэвэр усны дундаж үнэ 1,22 ам.доллар болж байна. Гэхдээ дээр дурдагдсан мөнгөний 64 хувь нь 0,5 литрээр савласан цэвэр усанд ноогдож байгаа болохоор галлон цэвэр усны үнэ 7,5 ам.доллар болтол өсч таарна.
• Америкт хэрэглээний цэвэр усны нэг галлон нь 0,004 ам.доллар байдаг нь савласан цэвэр уснаас 300 дахин хямд гэсэн үг.
• Жилдээ 9,7 тэрбум галлон савласан цэвэр ус хэрэглэдгээрээ АНУ нь дэлхийд тэргүүлдэг. Үүний дараа 7,7 тэрбум галлон савласан цэвэр ус хэрэглэдэг Хятад ордог.
• Дэлхийн хэмжээнд жилд 61,4 тэрбум галлон савласан цэвэр ус хэрэглэдэг бөгөөд үүний 15 хувь нь АНУ-д ноогддог.
• Европчууд хамгийн анх цэвэр усыг савлаж зардаг болсон. Бүр тодруулбал францчууд “Perrier” гэдэг нэрээр усыг савлан худалдаж эхэлжээ.
• Европт савласан цэвэр усны хэрэглээгээрээ Итали толгой цохидог бөгөөд энэ улс жилдээ гурван тэрбум галлон савласан цэвэр ус уудаг.
• Савласан цэвэр усны үнийг 1991 оноос хойш бүртгэж эхэлсэн байдаг бөгөөд түүнээс хойш хэрэглээ ба борлуулалтын хэмжээ нь 312, 371 хувиар тус тус өсчээ.
• 1991 онд америкчууд 2,4 тэрбум галлон савласан цэвэр ус худалдан авахад 2,5 тэрбум ам.доллар зарцуулж байв.
• Нэг хүнд ноогдох савласан цэвэр усны хэмжээ нь АНУ-д 1991 онд 9,8 галлон байсан бол 2012 онд 30,8 галлон болсон байна.
• Нэг хүнд ноогдох савласан усныхаа хмжээгээр Мексик дэлхийд тэргүүлдэг. Энэ улсын нэг хүнд 65,5 галлон савласан цэвэр ус ноогддог. Хоёрдугаар байранд 49,9 галлон гэсэн үзүүлэлттэй Итали, гуравдугаарт 44,9 галлонтой Тайланд, дөрөвдүгээрт 43,2 галлонтой Арабын Нэгдсэн Эмират, тус бүр 38,3 галлонтой Бельги ба Люксембург тавдугаарт ордог байна. /Нэг хүнд ноогдох цэвэр усны хэмжээ нь тухайн улсын нийт хэрэглээнээс ялгаатай гэдгийг анхаарна уу/
• Нэг хүнд ноогдох савласан цэвэр усны хэмжээгээрээ АНУ нь дэлхийд 11 дүгээрт ордог.
• 2008-2009 оны хямралын үед америкчуудын савласан цэвэр усны хэрэглээ гурван хувиар буурч байжээ.
Дэлхийн хэмжээнд савласан цэвэр усны хэрэглээ энэ мэтээр нэмэгдэж байгаагийн гол шалтгаан нь хэрэглээний цэвэр усны хүртээмж хангалтгүй байгаа юм. Том хотуудад хэрэглээний цэвэр усны асуудлыг шийдсэн гэдэг ч “крант”-ны цэвэр усны чанар нь тэр бүр ариун цэврийн шаардлага хангаж чаддаггүй болохоор савласан цэвэр усны хэрэглээ их байдаг. Хүнд үйлдвэрлэл өндөр хөгжсөн зарим бүс нутаг, хотуудад “крант”-ны усыг зөвхөн шал, хувцас угаах гэх мэт зүйлсэд хэрэглэх боломжтой байдаг болохоор оршин суугчид нь ундны цэвэр усаа савласан байдлаар худалдан авахаас өөр аргагүй болдог.
Гэхдээ нөгөө талаас цэвэр усыг “крант”-аар түгээснээс олох ашиг бага учраас үйлдвэрлэгчид бага зэргийн шүүлт хийсэн болоод савлан дээр дурдсантай адил 300 нугарсан ашиг олдог. Хэдэн сарын өмнө Европын савласан цэвэр ус үйлдвэрлэгч том компаниудтай холбоотой яг ийм дуулиан гарч байсан. Шалтгаан нь үйлдвэрлэгчид гүнээс авсан, сайтар шүүсэн гэж усныхаа шошгон дээрээ бичсэн байдаг ч бодит байдал дээр нийтийн хэрэглээний цэвэр усны хоолойноос авсан усаа бараг цэвэрлэлгүйгээр шууд зардаг нь илэрч хэрэглэгчдийн бухимдлыг төрүүлсэн.
Манайд ч савласан цэвэр усны чанартай холбоотой дуулиан дэгдээд намжсан санагдана.