Монгол Улсын өрхийн орлого ба өрийн түвшин ямар байгаа талаар Дэлхийн банк судалгаа хийжээ. Энэхүү судалгааг хийх болсон шалтгаан нь сүүлийн жилүүдэд ипотекийн зээл нэмэгдэж буйтай холбоотой гэнэ. Өөрөөр хэлбэл өрхийн санхүүгийн байдалд ипотекийн зээл хэрхэн нөлөөлж буйг тооцон үзсэн байна.
Манай улсад өрхийн өр санхүүгийн байдлыг одоогоор тооцон гаргадаггүй. Иймд уг судалгааг хийхдээ арилжааны банкуудын иргэдэд олгосон зээлийг өрхийн өр хэмээн тооцон үзжээ. Мөн Үндэсний статистикийн хорооны өрхийн орлого, зарлагын мэдээг уг судалгаанд ашигласан аж. 
Эдийн засгийн уналт, хүндрэлээс шалтгаалж өрхийн бодит орлогын өсөлт энэ онд буурч сөрөг утгатай болсон гэдэг. Иймд иргэд болон өрхийн худалдан авах чадвар буурч байгаа нь тодорхой. Статисткаас үзвэл өрхийн орлого 2011 онд 22 хувь, 2012 онд 46.3 хувьд хүрч өссөн судалгаа бий. Харин өнгөрсөн жилээс 16.9 хувь болж буурчээ. Ингээд энэ оны эхний улиралд бүр зургаан хувь болсон тооцоо гарсан аж. Гэтэл инфляц улсын хэмжээнд 12.4 хувьтай гарсан. Эдүгээ 14.9 хувьтай байгаа. Тэгэхээр өрхийн орлого хэрхэн багасч буйг харж болох нь.
Өнгөрсөн жилийн байдлаар нэг өрхийн дундаж орлого 10 сая төгрөг байжээ. Дэлхийн банкны судалгаанд дурдсанаар сүүлийн дөрвөн жилийн өмнө нэг өрхөд ногдох өр 1.8 сая төгрөг байсан бол өнөөдөр гурав дахин өссөн дүн гарсан. Энэ бол өрхийн өр жилийн орлогодоо дөхөж буй гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, өрхийн нийт орлогын 60 хувь нь өрөө төлөхөд зарцуулагдаж буй тооцоо бий.
Өрхийн орлого ба өрийн харьцааг шинжилсэн судалгаанд дурдсанаар өнгөрсөн онд өрхийн өрийн хэмжээ дунджаар зургаан сая төгрөгт хүрчээ. Үүнд ипотекийн жилийн найман хувийн хүүтэй болон арилжааны банкнаас иргэдэд олгосон тэтгэвэр, цалин, хэрэглээний зээл оржээ. Мөн өрхийн үйлдвэрлэл эрхлэгч жижиг аж ахуйн нэгж, худалдаачдад олгосон зээл ч багтав. Арилжааны банкнаас иргэдэд олгосон зээлийг өрхийн өрийн хэмжүүр болгож уг судалгаанд авч үзсэн байна. Тухайлбал, арилжааны банкуудын иргэдэд олгосон зээл 2012 онд 26 хувь, өнгөрсөн жил 51 хувиар өссөн байдаг. Гэтэл өнгөрсөн онд ипотекийн зээл 129 хувиар нэмэгдсэн. Тэгвэл ипотекийн зээл иргэдэд олгосон нийт зээлийн 42 хувийг эзэлж байна. Нөгөө талаар иргэдийн чанаргүй болон хугацаа хэтэрсэн зээл арилжааны банкны нийт олгосон зээлийн 2.3 хувийг эзэлж байгаа аж. Энэ нь банкны системийн хэмжээнд бага үзүүлэлт. Гэвч өнгөрсөн оны хагас жилээс хойш асуудалтай зээлийн хэмжээ өсч буй нь анхаарах явдал юм. Өрхийн орлого буурч, өр нэмэгдэж байгааг тодорхой харуулж буй хэрэг. Дэлхийн банкны судалгаанд “Одоогоор өрхийн өрхийн өр орлогын харьцаа харьцангуй бага түвшинд байна. Иймд өрхийн өрийн өсөлт болзошгүй эрсдэлийг харуулж эхлээгүй юм. Гэвч өрхийн өр эрчимтэй өсөх нь хэрэглээг бууруулж эдийн засагт сөргөөр нөлөөлж болзошгүй. Эдийн засгийн өсөлт саарч байгаа тул өрхийн зээлийн чанар муудах магадлалтай. Иймд өрхийн өрийг цаашид анхааралтай ажиглах шаардлагатай” хэмээн дүгнэжээ.
