Айлын охиныг жаргаана гэж аавынхаа гэрт аваад ирсэн би гэдэг хүн сүүлийн үед нүүр хийх газаргүй болж байна. Хоёулаа ажилтай болбол удахгүй тусдаа гарна хэмээн уран үгээр “панаалдсан” хэмээн эхнэр өдөр шөнөгүй эрүүний шөл уулгана. Дээр нь, “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөр зарлагдаад хүмүүс материалаа өгөөд, эхнээсээ байрандаа орж байхад чам шиг арчаагүй хүн алга гэж ээж, аав ч үглэнэ. Гэвч ажил амьдралтайгаа золголоо гээд өдрийн бодол шөнийн зүүд болсон орон сууцтай болно гэдэг тийм ч амархан биш аж. Амьхандаа л хуруу хумсаа хуйхлан байж хураасан хэдэн төгрөгөө байрныхаа урьдчилгаанд өг хэмээн найз нөхдийнхөө зөвлөсний дагуу “Капитал” банкинд хандаж хугацаа алдсан нь ийнхүү банга хүртэхэд хүргэсэн хэрэг.
Тус банкны Зээлийн газрын дарга А.Гэрэлмаа“ 400 гаруй хүн зээл хүссэн материалаа өгсөн. Заримынх нь судалгааг хийгээд зээл олгоход бэлэн болгож, банкны зүгээс асуудлыг нь шийдвэрлээд явж байсан ч Сангийн яам өнөөг хүртэл хариу өгөөгүй, бид хүлээлтийн байдалтай байна” хэмээн хэвлэлийнхэнд мэдээлсэн. Ямар ч гэсэн зээл олгоно, гэхдээ хугацаа алдаж магадгүй л юм байна гэж ойлгон хүлээхээр шийдсэн юм. Гэтэл Төрийн банкинд хандсан эхний ээлжийн хүмүүсийн зээл гараад байрандаа хэзээ орохоо л хүлээж байна гэсэн мэдээллийг сонссон эхнэр маань ээж, аавын эзгүйд бяцхан хэрүүл хийх нь тэр. Ямар миний буруу биш дээ хэмээн өөрийгөө өмөөрөх ч, хадмын хаяа гурван жил түшиж буй түүнийхээ тусдаа гарах гэсэн хүслийг нь буруутгах аргагүй. Ингээд хүслийг минь болгооё гэсэн банкинд очихоор Сангийн яамтай байгуулах гэрээгээ хүлээж байна гэх. Нэгэнт төрийн байгууллагыг хэзээ шийд гаргаж өгөх вэ хэмээн дээшээ харж сууж байгаа банкныханд бухимдлаа гаргаад ч яах юм билээ. Харин санхүүжилтийг нь атгаж буй Сангийн яам яагаад шийдэж өгөхгүй байна вэ хэмээн тандуулахаар арилжааны банкны асуудлыг ярьж байна гэснээс өөр тодорхой мэдээлэлгүй. Дээшээ тэнгэр хол, доошоо газар хатуу гэгч л болсон би “Капитал” банкнаас хүмүүс хүсэлтээ буцааж авч байна гэсэн сургаар нь Төрийн банк” руу шилжүүллээ. Гэвч их санасан газар есөн шөнө хоосон гэгчээр хурдан бүтчих байх гэсэн хүсэл минь талаар болов. Өнөө лам нарын хэлдгээр суудал нь хазайчихсан юм шиг. Учир нь, 1000 дахь харилцагчаар нь бүртгэгдсэнээс гадна нэлээн хүлээнэ гэдгийг ч банкныхан анхааруулав. Хавчиж шахаад байгаа биш ч гэсэн ээж, аавынхаа бөөрөнд наалдаастай цуг явна гэдэг хамаатан саднаас авахуулаад амьдрал нь төвхнөсөн найз нөхдөөсөө ч хааяа ичих шиг болохыг яана. Тэнэгийн дотор уужуу гэгчээр тоохгүй орхиж болох ч бүсгүй хүн болохоор эхнэр маань нүүрээ улалзуулдаг бололтой. Гэвч төрийнхөө Төрийн банкинд хандлаа гээд асуудал шийдэгдэхгүй юм байна аа Сангийн яамныхан минь.
1000 дахь харилцагчаар бүртгэгдсэн миний байрны зээл энэ жил бус ирэх онд л сураг нь гарах бололтой. Яагаад гэвэл,өмнөх хүмүүсийн материал дутах, өрхийн орлого нь доод тал нь 850 мянган төгрөг байх ёстой гэсэн босгыг нь давж чадаагүйгээс буцаж байгаа гэсэн. Энэ ч яахав. Хувь хүмүүсийн асуудал. Гол нь, төрийн мөнгөний авдрын цоожийг атгаж буй санхүүгийн мэргэжилтнүүд та нар минь юу эс андах билээ дээ. Товлосон хугацаанд мөнгөө шилжүүлэхгүй байвал гэрээ цуцлагддаг санхүүгийн дүрмийг. Аль дөрөвдүгээр сард хийсэн гэрээ ёсоор хэдийнэ барилгын компанид мөнгө нь шилжигдээд зээл гарсан байх ёстой ч хугацаа ийнхүү алдсанаас ацан шалаанд орчихлоо. Барилгын компаниас өдөр бүр шахуу таны зээл гарч байна уу, бүтэхгүй гэвэл бид бүтээгдэхүүнээ зармаар байна гэж шаналгана. Дээс томж найзыгаа аваръя гэдэг шиг учир байдлаа хэлэн түр азнаач хэмээн тайлбарлаж гарна даа. Төрийн байгууллагад ажилладаг ахынхаа найз нөхдөөр нь тандуулахаар анхнаасаа Төрийн банк хэрэгжүүлэх гэж байсан юм гэнэ. Зарим нь, Шадар сайд М.Энхболдоор ахлуулсан ажлын хэсгийнхэн “100 мянган айлын орон сууц” хөтөлбөрт хамрагдах иргэдийн зээл олгох арилжааны банкыг сонгоно гэж байсан ч наадам, сонгууль гээд замхарч байх шиг байна. Учир мэдэх хүмүүсийн яриагаар дээр дооргүй нүүдэл суудал ихтэй байгаа үед Төрийн банк дангаараа зээл олгох бололтой гэсэн “шум”-ыг ч хэлж байв. Бүр Сангийн яамны Төсвийн бодлогын газрын дарга, Хөгжлийн банкны ТУЗ-ийн дарга Б.Батжаргал суудлаа өгснөөр зээл олголтыг өөр банкаар олгуулах асуудал мартагдсан ч гэх юм. Ямартай ч та нар минь гүйдэл суудлаа олчихвол байрны мөрөөс болсон бидний асуудал шийдэгдэх нь.
Гэхдээ нийгмийн хариуцлагаа ухамсарлан зээл олгож буй Төрийн банкыг удаан байна гэж буруутгахгүй ч 2016 он хүртэл хэрэгжих хөтөлбөрийн санхүүжилтийг ганцхан банк гүйцэтгэнэ гэвэл лөөлөө мэт. Аягүй бол 100 байтугай 50 мянган айлыг ч орон сууцжуулна гэвэл горьдсоны гарз байж ч мэднэ. Тэгээд ч санхүүжилт цаашлаад бэлэн орон сууц нүдний гэм болж буй энэ үед эл хөтөлбөр дөрвөн жилийн хугацаанд саадгүй хэрэгжинэ гэдэг хүндхэн... Төрийн мөнгөний авдрыг барьж буй та хэд минь аав ээжийнхээ хажууд хэдэн жил толгой хорогдож буй биднийхээ учир байдлыг ойлгож хурдхан нэг тийш шийдвэрлэж өгнө үү. Хэрвээ нэг банкаар зээл олгоно гэвэл би гэдэг хүн зээлийн эдийн засагчтай уулзах өдрөө хүлээсээр байгаад байраа алдаад зогсохгүй насаараа ээж, аавындаа толгой хорогдох болох нь. Иймээс бидний учир байдлыг ойлгож, асуудлыг хурдан шийдвэрлэж өгнө үү.