Мөнх тэнгэр судлалын дэлхийн академийн хүндэт доктор, Монгол бөө мөргөлийн төвийн тэргүүн, яруу найрагч Д.Бямбадоржтой ярилцлаа. 
-Энэ өвөл их хатуу болно. Ялангуяа, зөнч Вангагийн хэлснээр дэлхийн сүйрэл болно гэх юм. Энэ тухай онго тэнгэрүүд юу гэж айлдсан байдаг юм бэ?
-Бөөгийн буултад цаг агаарын байдал өөрчлөгдөнө. Гэхдээ 2012 онд олон хүн, амьтан үхэж, дэлхий сөнөх хэмжээний хүйтрэл болохгүй гэж хэлсэн байдаг. Өөрөөр хэлбэл, галав юүлнэ гэдэг усан галав болж, мөстлөгийн эрин үе эхлэхийг хэлдэг юм. Харин энэ өвөл хүйтний градус хэвийн байдлаасаа хэдэн хэмээр нэмэгдэж байгалийн түр зуурын үзэгдэл тохионо. Тэрнээс тийм аюултай байгалийн үзэгдлийг Монгол Улс үзэхгүй. Харин эл үзэгдэл болох магадлалтай газар бол их далайн газрууд юм. Их бороо орж, цас ордоггүй газар хүртэл цас орно. Далайн усны төвшин нэмэгдсэнээс жижиг арлууд живэх эрсдэл бий. Харин энэ өвөл Монголд их цас орж, зуд болох магадлалтай. Тиймээс аюулаас урьдчилан сэргийлж бэлтгэлээ сайн хангах хэрэгтэй. Сайн бэлтгэлтэй малчин, сайхан сэтгэлтэй хүн даваад гарах гэрэл бий. Сайхнаар бодож, сэтгэж байх хэрэгтэй.
-Гэхдээ арванхоёрдугаар сарын 21-23-нд нар хиртэнэ. Тэр хугацаанд их хүйтэрч мөстөлт болж дэлхий хүнээ цөөлнө гэж ярих юм?
-Нар хиртэх нь үнэн. Гэхдээ их хугацаагаар биш. Дэлхийн хамгийн их хугацаагаар буюу 60 жилдээ нэг удаа болдог үзэгдэл долоо, найман жилийн өмнө Ховд аймгийн Ховд суманд болсон. Би өөрөө очиж бөөгийн засал мөргөл хийж, дөрвөн нүдтэй алтан шар нохой хуцуулж, гурван настай хүүхэд уйлуулж, жирийн иргэн бүр сав суулгаа нүдэн дуу чимээ гарган монгол бөөгийн зан үйлийг хийж байсан юм. Тэр үед дэлхийн 120 гаруй орны эрдэмтэн ирсэн. Тэгэхэд нар хиртэх үзэгдэл 5-6 минут үргэлжилсэн. Маш их хүчтэй дуу чимээ гарч, цаг агаар 34 градусын халуун байж байгаад 18 градус хүртэл хүйтэрсэн юм даг. Нар удаан хиртвэл цаг агаар хүйтэрдэг. Тиймээс арванхоёрдугаар сард тэгж удаан хиртэхгүй. 1-2 минут хиртээд л цаг агаар 30 градус байсан бол 15 градус болдог юм уу жаахан хүйтэрнэ. Түүнээс биш нар хагас цаг 30 минут хиртвэл байдал эвгүйтнэ шүү дээ. Тэгээд ч жилийнхээ заслыг бөө нар Цагаан сараар хийсэн учраас сэхээтэн, малчин иргэд маань айгаад байх зүйлгүй.
-Жирийн иргэн бид тэр үед яах ёстой юм бол. Ямар зан үйл хийх вэ?
-Тэр үед онгод сахиусаа шүтвэл айх аюулгүй. Нар хиртэх үед монгол хүн дээр хэлсэнчлэн гурван настай хүүхэд уйлуулж, сав суулгаа нүдэн байгаль дэлхийгээ аргадах ёстой. Эх дэлхийгээ аргадах нь бөөгийн ёсонд их сайн. Бөө нар уул хангайдаа очиж, хэнгэргээ дэлдвэл манай улс байгалийн үзэгдлийг ажрахгүй даван туулна.
-Монгол хүн европчуудыг бодвол хөх тэнгэрээ шүтдэг, хөх толботой учраас байгалийн аюулт үзэгдлийг үзэхгүй гэж ярьдаг. Энэ хэр үндэслэлтэй яриа вэ?
-Үнэн. Ер нь, дэлхийн цаг агаар эвгүйтэн хойд мөсөн далай хайлж, далайн усны төвшин нэмэгдвэл их хэцүү шүү дээ. Хүн төрөлхтөн шинжлэх ухааны ололтыг ашиглаж байна гээд тэнгэр рүүгээ янз бүрийн юм нисгээд дэлхийгээ сөнөөх гээд байна. Яагаад гэвэл, биднийг нарны хурц гэрлээс хамгаалж байдаг олон давхаргыг пуужин хөөргөж байна гээд цоолж, хөх тэнгэрээ төмрийн хог хаягдлын цэг болгосон. Жирийн иргэн та харахгүй ч, бөө бидний нүдэнд тэнгэрт бөөн төмөр нисч байгаа нь харагддаг. Тэнгэрээ төмрийн хогоор сэвтээгээд их дэлхийгээ ухаж, гагнаас болох алтыг нь авч эхэллээ. Гагнаасыг нь аваад, тэнгэрээ цоолоод байвал газар тэнгэр хоёрын хооронд хорт хийн агаар үүсч, янз бүрийн халдварт өвчин үүсэн гарч, ган гачиг, зуд болж байна. Энэ нь хүн өөрөө дэлхийгээ сөнөөх гээд байна гэсэн үг. Энэ аюул далайн улс орнуудад мэдрэгдэнэ. Өсөх наснаасаа өтлөх нас хүртлээ даарч үзээгүй улсууд нэлээд юм үзнэ. Дөрвөн улиралд зохицон амьдардаг монголчуудын хувьд алзахгүй. Хамгийн гол нь, байгаль, дээд тэнгэрээ хайрлах хэрэгтэй.
-Дэлхий сүйрнэ гэдэг үнэн үү. Маяачуудын он тоолол болон олон зөнч мэргэн хүн тэмдэглэн үлдээсэн байдаг?
-Тэр цаг нь болоогүй. Мөстлөгийн үе ирнэ гэдэг нь үнэн. Гэхдээ тийм хурдан ирэхгүй. Далайн орнуудад цунами болж байна гэж яриад, бичдэг. Энэ маань далайн ёроол дахь газар хөдөлж цунами болж байгаа юм. Энэ бол дэлхийн сөнөхийн эхлэл. Би амьтай шүү, та нар надаар оролдоод байна уу хэмээн анхааруулж, дохио өгч буй хэрэг. Гал, ус чинь амьтай шүү дээ. Яг л хүн шиг. Эх дэлхийгээ аврахын тулд газар шороогоо бүү ух, хайрла, зөв харьцах хэрэгтэй.
