“Өнөөдрийн байдлаар Хөдөлмөрийн төв биржид 35 мянга 38 хүн ажил идэвхтэй хайж бүртгүүлжээ. Манай бирж өдөрт 7000 ажлын байрны захиалгатай байдаг хэмээн тус газрын албаны дарга Т.Түмэндэмбэрэл Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж тус биржийн ажилтай танилцах үеэр хэлж байсан юм. Харин Гадаадад хөдөлмөр зуучлалын алба өнгөрсөн онд 2260 хүнийг БНСУ руу зуучилсан. Тус алба байгуулагдсанаар гадаадад ажиллахаар бүртгүүлэх иргэд Цэнгэлдэхийн үүдэнд хонон өнжин дугаарладаг байдлыг халсан гэж Ерөнхийлөгчид дуулгаж байлаа. Ерөнхийлөгч дээрх газруудын үйл ажиллагаатай танилцаад “Биднийг Засгийн газарт ажиллаж байхад ийм газар ерөөсөө байгаагүй. Одоо бол энэ чиглэлээр их дэвшил гарсан гэж ойлгодог. Юутай ч хичнээн хүн ажил хайж байна, ямар газрууд ажилчин авахаар эрэлхийлж байгаа вэ гэдгээ Монгол Улс мэддэг болжээ. Аймгуудад энэ мэдээлэл оччихсон юм байна. Сумдад бүр “түц” маягаар очно гэж ойлгож болох нь. Үнэхээр ажил хайж байгаа хүн энэ Хөдөлмөрийн биржийг зориод ирэхэд эрснээ олох магадлал 90 хувьтай болж гэж би ойлголоо. Тэгэхээр иргэдийн зүгээс идэвхи л хэрэгтэй. Дэд бүтэц нэгэнт бий болж. Би ажилгүй гээд гэртээ суугаад байх хэрэггүй. Хороо, дүүрэг, аймгийнхаа хөдөлмөрийн биржид очих л үлдэж. Ажил хийвэл ам тосддог. Ажил хийх гэж буй, хийж байгаа хүмүүсээ л төр дэмжье гээд байгаа шүү дээ. Шинэ Засгийн газар хүмүүсээ ажилтай болгоход тэргүүн зэргийн ач холбогдол өгч байгаа энэ үед үнэхээр чухал байгууллага гэж бодож байгаа” гэдгийг онцлов.
Харин Хөдөлмөрийн яамны сайд Я.Санжмятав “Манай яам хөдөлмөрийн харилцаа, хөдөлмөр эрхлэлт, мэргэжлийн боловсролын сургалт, жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн хөгжлийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах долоон газар, зургаан хэлтэстэй үйл ажиллагаа явуулж байна.
Хөдөлмөрийн төв бирж дээр хүн бүрийн сонирхсон асуултад автоматаар хариу өгөх утас 24 цагаар, яаман дээр ажлын цагаар энэ асуудлаар хандсан хүмүүст үйлчлэх ажилтан ажиллуулж байгаа. Хуучин Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн яам энэ асуудалд анхаарал бага зарцуулж байсан бол одоо шинэ яам бүх хүнийг ажилтай болгохыг зорьж байна. Тэр тусмаа байнгын ажилтай болгох, хэрэгтэй мэргэшлийг нь эзэмшүүлэхийг зорино. Мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төв бол Ерөнхийлөгчийг Ерөнхий сайдаар ажиллаж байхад хөл дээрээ боссон гэхэд болно. Бараг хаагдаад байсан газрыг суралцагчдад нь сард 45000 төгрөгийн цалин өгдөг болсноор орох хүний тоо эрс олширч сургууль хүрэлцэхгүйд хүрсэн” гэсэн мэдээлэл өгөв.
Оюутнууд бүтээгдэхүүнээ борлуулдаг болсон
Дараа нь, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Монгол, Солонгосын хамтарсан политехникийн коллежтэй танилцлаа. Тус сургуулийн оёдол, сүлжмэлийн ангийн багш нь “Манай хүүхдүүд төгсөөд 100 хувь ажилтай болдог. Бас компаниуд хүүхдүүдийг маань булаацалдан дадлага хийлгэдэг. Тэгэхдээ дагалдангийн цалингаас гадна хийснээр нь мөнгө өгдөг. Захиалгаар хувцас оёх, сүлжихээс гадна сургууль дээрээ бас дадлага хийдэг. Захиалгагүй ч хувцас хунар хийх боломжтой. Гэхдээ борлуулах дэлгүүр, лангуу байдаггүй” гэв. Хуучныхаар ТМС, одоогийнхоор МСҮТ-д нэг үе суралцах хүн олддоггүй байсан бол өнөөдөр байдал өөр болжээ. 2004 оноос өмнө нь ажиллаж байсан хүмүүсээ дахин мэргэшүүлэх, Мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төвүүдийг сэргээх үйл ажиллагаа явуулсан. Үүний үр дүнд хуруу дарам цөөн байсан МСҮТ өнөөдөр 74 болжээ. Өмнө нь, суралцагчдаасаа төлбөр авдаг байсныг зогсоож, цалин өгдөг болсон. Дээр нь үйлдвэрлэлийн дадлага хийхээрээ оюутнууд цалин эсвэл хийснээрээ мөнгө авч байна. Өөрөөр хэлбэл, дадлага хийж буй үйлдвэрийн газар нь урамшуулал өгдөг болсон нь нөлөөлсөн гэдгийг багш сурагчид хэлж байлаа.
Ерөнхийлөгч тус төвийн сургалттай танилцаад” МСҮТ-ийн төгсөгчид 100 хувь ажилтай болдог гэж зарим багш ярилаа. Үүнээс гадна илүү их шаардлагатай мэргэжлийн хүмүүсийг бэлтгэж буй нь харагдлаа. МСҮТ нь бүрэн дунд боловсрол эзэмшүүлнэ, мэргэжилтэй болгоно. Энэ бол сайхан боломж. Нэг зүйлийг онцолж хэлэхэд АНУ-ын Мянганы сорилтын сангийнхан их сайн төслүүд хэрэгжүүлж байгаа. Тус төслийн тухай яригдаж байхад би Засгийн газрын ажлын хэсгийг ахалж байсан. Ямар ч байсан бид ярьсаар байгаад тус сангийн төслийн мөнгө оруулж ирэх нөхцөлийг бий болгосон. Үүнийг юунд зарцуулах вэ гэдгийг асуухад нэг хэсэг нь энэ МСҮТ-ийг дэмжих, мэргэжлийн боловсон хүчин бэлтгэх дэд бүтэц, чадавхийг бий болгоход зориулья гэж байлаа. Мянганы сорилын сангийн хамгийн амжилттай хэрэгжиж буй төслүүд бол энэ чиглэлийнх. 20-иод сургууль дээр техник, тоног төхөөрөмжийн асуудлыг нь шийдэж, гурван сургуулийг үлгэрчилсэн загвар болгоод байна. Цаашид МСҮТ-үүдээ санхүүгийн хувьд дэмжинэ. 45000 төгрөгийн тэтгэлгийг нь нэмэгдүүлэх шаардлагатай ч байж магадгүй” гэсэн юм.