Н.БАТСУУРЬ

Хөдөлмөр нийгмийн хам­­гаал­лын яам, Япон улсын “Жайка” олон улсын байгуул­лагатай хамтран “Улаанбаатар хот дахь хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийгмийн оролцоог дэмжих төсөл” хэлэлцүүлэг өнгөрсөн өдрүүдэд боллоо. Хэлэлцүүлэг “Орон сууц, дэд бүтцийн байгууламж, нийтийн тээврийн үйлчилгээг хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний хэрэгцээ шаардлагад нийцүүлэх, хэрэгжилтийг сайжруулах сэдвээр зохион байгуулагдсан бөгөөд 30 гаруй байгууллагын төлөөлөл оролцлоо. Монгол Улсад нийт 101 мянга гаруй хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн байгаагаас харааны бэрхшээлтэй 10925, сонсголын бэрхшээлтэй 8046, хөдөлгөөний бэрхшээлтэй 20110 (үүнээс 2615 нь  тэргэнцэртэй), хэл ярианы бэрхшээлтэй 4491 иргэн байна.

2016 оны зургаадугаар сараас эхлэн Монгол Улс, Япон улсын “Жайка” олон улсын байгууллагатай хамт­ран “Улаанбаатар хот дахь хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэ­дийн нийгмийн оролцоог дэмжих төсөл”-ийг хэрэг­жүүлж эхэлсэн юм. Энэ төслийн хүрээнд статистик мэдээллийг баяжуулах, хөгж­лийн  бэрхшээлтэй иргэ­дийн орчны хүртээмжийг сайж­­руулах,  хөгжлийн бэрх­­шээлтэй иргэдийн хөдөл­мөр эрхлэлтийг дэмжих төрийн болон төрийн бус байгууллагыг чадавхижуулах ажлыг гүйцэтгэхээр төлөвлөөд байгаа аж. Мөн энэ чиглэлд үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн, төрийн бус байгууллагуудад гадны туршлагаас суралцах сургалт зохион байгуулсан байна. Уг төслийг амжилттай хэрэгжүүлж чадвал цаашлаад орон нутагт хөгжлийн бэрх­­шээлтэй иргэдийн орол­цоог дэмжих төсөл хэрэг­жүүлэхэхээр төлөвлөөд байгаа аж.


Д.Ганболд: Хөгжлийн бэрхшээл гэхээс илүүтэй ур чадвар талаас нь хараасай

Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хөдөлмөр эрхлэлттэй холбоотой зарим асуудлыг ХНХЯ-ны Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хөгжлийн хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн Д.Ганболдоос тодрууллаа.

-Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хөдөлмөр эрхлэлт манай улсад ямар төвшинд хэрэгжиж байна?
-“Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сан” гэж байдаг. Энэ сангаас төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлж, ажлын байр бий болгох тал дээр анхаарч ажиллаж байгаа. Мөн хөдөлмөр эрхлэлтийн тухай хуулийн 111 дүгээр заалтад 25-аас дээш ажилтантай аж ахуйн нэгж байгууллага, тус бүр нэг хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнийг авч ажлуулах ёстой гэсэн хуулийн заалт байдаг. Эл заалт манай төрийн байгууллагуудад хэрэгждэггүй нь их. Үнэндээ төрийн байгууллагад хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн оролцоо сул байна. Манай ХНХЯ, Барилга хот байгуулалтын яам, Зам тээврийн хөгжлийн яам, Ажил олгогч эздийн холбоо, Монголын үйлдвэрчний эвлэл, Худалдаа аж үйлдвэрийн танхимтай хамтран хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг ажлын байраар хангах, 111 дүгээр хуулийн заалтыг хэрэгжүүлэх зорилгоор санамж бичиг гарган хамтарч ажиллаж байна.

-“Хөгжлийн бэрх­шээлтэй иргэдийн хөдөлмөр эрхлэл­тийг дэмжих сан”-д хуримт­лагдсан мөнгийг хэрхэн хуваарилдаг вэ?
-Тухайн санд хэдэн төгрөг хуримтлагдсанаас хамаарч төсөлдөө зарцуулдаг. Төсөл хэрэгжүүлж байгаа хувь хүнд 10 сая, аж ахуйн нэгж байгууллагад 50 сая хүртэлх  төгрөгийн дэмжлэг үзүүлж, төсөл хөтөлбөрт хамруулдаг. Бид төсөлд хамрагдсан хүнийхээ бизнес эрхлэх чадавхи ямар төвшинд байна цаашид бизнесээ хэрхэн яаж өргөжүүлэх боломжтойг анхаарч хамтран ажиллаж сургалтанд хамруулдаг.

-Манай улсад хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хэдэн хувь нь ажлын байраар хангагдсан вэ?
-20 хүрэхгүй хувь нь л ажилтай байна. Тиймээс хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх нь чухал асуудал болоод байна. Ер нь, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг нийгэмшүүлэх ажил маш муу хийгдэж байна. Гадаадын улс орнуудад хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнээ тухайн ажилд зуучлагч байгууллага өөрөө бие даан ажиллах чадвартай болтол нь сургаж, дадлагажуулдаг. Тиймээс төрийн ч бай, хувийн ч бай ажил олгогчдод хандаж хэлэхэд хөгжлийн бэрхшээлтэй гэх бус ур чадвар талаас нь хараасай гэж хүсмээр байна.