Монгол Улсаас Англи Улсад суугаа Элчин сайд С.Баяр өчигдөр Англид ажиллаж , амьдарч байгаа монголчуудтай уулзаж, Элчин сайдын гадаа жагсч буй иргэдийн шаардлагад хариу өгөхийг хүссэн байна.
Түүнд Э.Сувдын нэр дээр авсан байшинг ямар мөнгөнөөр авсан юм бэ. Америкт байгаа байшингаа хаанаас олсон ямар мөнгөөр авсан бэ? “3ачем ты убил мальчик” гэдэг үгийг та тайлбарлаж өгөөч? 2008 оны 7 сарын 1-ний асуудлын талаар, Оюутолгойн гэрээ гээд түүнийг тойрсон олон шуугианы талаах асуулт ирж, гадаадад байгаа монголчууд албан ёсоор өөрийнх нь амнаас хариулт авахыг хүсч байлаа.
Хоёр цаг гаруй үргэлжилсэн уулзалтаар тэрээр хувийн амьдралынхаа талаар ч дэлгэрэнгүй ярьснаас харвал үнэхээр асуудлын ард гарахыг хүссэн бололтой. Иргэдээс тавьсан зарим асуултанд ийн хариулсан байна.
-Элчин сайдын яамны гадаа жагсч байгаа хүмүүсийн хувьд иргэд маань эрхээ эдэлж байна гэж харж байна. Учир нь, өнөөдрийн монголчуудыг тодорхойлж байгаа гол зүйл бол эрх чөлөөт, ардчилсан нийгэм нь. Хардах эрх иргэндээ өгсөн. Ардчилал гүтгэх эрх олгоогүй. Тэгэхээр миний хувьд иргэд маань хардаж байна гэж энэ бүхнийг харж байгаа. Барьсан уриа лоозонг нь харвал Америкт буй 7 байшингийн асуудал яригдаж байна. Миний хувьд энэ шинэ асуудал биш. 10 жилийн өмнө л гарч байсан асуудал. Эр үед АНУ-д С.Баярын охин байртай гэсэн нийтлэл гарч сэтгүүлчид надаас асууж байлаа.
2 жилийн өмнө өдийд УИХ-ын гишүүн байсан С.Уянга албан ёсны хэвлэлийн бага хурал хийж, энэ асуудлыг гаргаж тавьсан.
Гэхдээ хариуг нь би барьчихсан гэж боддог. Өмнө нь гарч байсан нийтлэлд ямар нэгэн хариу өгөөгүй. Харин хоёр жилийн өмнө Монгол Улсын иргэнийхээ хувьд анх удаа хууль хяналтын байгууллагад гарч намайг шалгаад өгөөч гэсэн хүсэлт тавьсан.
Уянга гишүүн нэгт, АНУ-д энэ олон байшинг ямар мөнгөөр авав, хоёрт Оюутолгойн гэрээ байгуулахдаа авлига авсан байж болзошгүй гэдэг асуудал тавьсан учраас АТГ, Прокурорт би өөрөө хүсэлт гаргаж шалгуулсан. Хууль хяналтынхан шалгаад 2015 оны тав билүү 6 сард надад албан ёсоор тогтоол ирүүлсэн юм. Харамсалтай нь, Англид энэ асуудал босч ирнэ гэж төлөвлөж, энэ бичгийн хувийг авч ирсэнгүй. Тогтоолд Уянга гишүүний тавьсан хэд хэдэн асуудлыг шалгаад хууль бусаар хөрөнгөжсөн, авлига хээл хахууль авсан ямар нэгэн асуудал тогтоогдоогүй. Тийм учраас Эрүүгийн хэрэг үүсгэх ямар нэгэн үндэслэл алга гэсэн байгаа.
-Монгол Улс олон намын тогтолцоотой болоод удаагүй учраас улстөрд байгаа хүмүүс байнга ийм асуудалд өртсөөр байна. Улстөрчид ийм байдалд гурван янзаар ханддаг юм билээ. Нэг нь ийм мэдээлэл гаргуулахгүй байх, зохицуулах,цаад хүмүүстэйгээ тохиролцох. Тэгвэл ийм аргаар явах нь буруу гэж би боддог. Хоёр дахь нь зад үзэлцэх. Үүний тулд өөрөө сонин радио телевиз байгуулаад суртал ухуулга явуулах. Нэлээн олон улстөрч ийм аргаар хувийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлтэй болж, өөрийгөө хамгаалах арга болгож байна. Энэ бол бас буруу.
Гуравт нь, миний барьдаг арга. Ийм асуудлыг үл тоох. Ер нь улстөрчид дүн тавьдаг хоёр л зүйл бий. Цаг хугацаа, ард түмэн. Түүнээс аль нэг хэсэг бүлэг хүн, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл дүн тавьдаггүй. Энэ байр суурийг баримталсаар би өнөө хүрсэн хүн.
-Байрны хувьд энгийн зүйл шүү. 7 байр. 2006 онд анх мэдээ гарч байхад С.Баярын охин АНУ-д байртай юм байна гээд үнэ энэ тэрийг тавьчихсан мэдээ гарч байлаа. Яваандаа Баярын охины байр гэдгээс охин нь гээгдээд Баярын байр болж хувирсан. АНУ-д бол үл хөдлөх хөрөнгийн мэдээлэл ил тод байдаг. Хайлтын системээр С.Баяр гэсэн нэр оруулаад хайхад хэн хэзээ ямар байр худалдаж авсан, борлуулсан гэдэг бүх мэдээ материал гараад ирдэг. Тэрний дагуу Баяр гээд хайхаар манай охины бизнес хийдэг, худалдаж аваад эргэн борлуулдаг 7 байрны мэдээлэл гарсан бололтой юм.
Би охиноосоо энэ талаар 2015 онд асуухад “7 биш ээ, тоо нь аль хэдийнэ 10 гараад явчихсан. Би энэ бизнесийг 2003 оноос хийсэн. Нийт худалдаж авч борлуулсан байр 10 гаруй бий” гэж хэлсэн. Охин маань үл хөдлөхийн бизнесийг ээжтэйгээ, тэнд байгаа дүүтэйгээ 2003 оноос хийж эхэлсэн. Одоо ч хийж байгаа. Гэхдээ энэ бизнесийг ганц миний охидууд хийгээд байгаа юм биш шүү. Үл хөрөнгийн бизнес эрхэлж байгаа 2 ч монгол компани Сиэтлд бий. Үүнийг мэддэг хүмүүс нь бүгд мэддэг.
Хувь хүний нэр хүндэд халдсан ийм асуудлууд тэдэнд амаргүй л тусдаг байх. Гэхдээ охидууд маань надад гомдоллож байсангүй. Миний том охин одоо 40 настай. Миний том охин 1977 онд Нью-Йоркид төрсөн. 1996 онд тэнд сурч боловсрохоор үлдсэн. Тэнд сургууль соёл төгссөн, тэнд гэр бүлээ аваад явж байгаа. Хөрөнгө оруулалтын банкер мэргэжилтэй учраас охин маань ийм бизнес эрхлэх шийдвэр өөрөө гаргасан. Би үр хүүхдээрээ бахархдаг.
Намайг Ерөнхий сайд болоод авлига авч, байшин авсан гэдэг. Гэтэл хугацааны хувьд таарахгүй байгаа биз. Би 2007 оны 11 дүгээр сард Ерөнхий сайд болсон. 2006 онд ийм нийтлэл гарчихсан байсан. Хоёрт, авлигыг хэнд өгч хэн авдаг билээ. Төрийн өмнөөс шийдвэр гаргадаг эрх мэдэлтэнд өгдөг. Москвад би Элчин сайд байхдаа төрийн өмнөөс ямар ч шийдвэр гаргах бололцоо байгаагүй юм шүү.
Тийм учраас яригдаад байгаа энэ байрны асуудал бол монголын улстөрийн бараан тал нь. Ийм асуудлыг тавьж байгаа хүмүүс урдаа бүсгүйчүүдийн түлхдэг. Өмнө нь Уянга гэж бүсгүйг түлхсэн. Одоо ч гадаа бүсгүйчүүд маань жагсаж байна. Үнэндээ гадаадад байгаа монголчууд маань маш завгүй хүмүүс байдаг.Гэтэл өдөр бүр энд ирээд жагсч байгаа хүмүүс ардаа ямар нэг хэмжээний дэмжлэгтэй байна уу гэж бодож байна. Би иргэний хувьд хардах эрхтэй шүү дээ. Цаана түлхээд эргүүлээд байгаа хүмүүст хандаж хэлэхэд хэрвээ Баяр гэдэг хүн авлига авсан бол энд зогсч байхгүй. Хууль хяналтын байгуулллагад мэдүүлэг өгөөд зогсч байх ёстой.
Гэхдээ ахиад хэлье.Миний энэ үгээр асуудал шийдэгдэхгүй. Надад авлига авсан зүйл байхгүй, гадаадад ямар нэгэн байшин, гадас хатгасан газар ч байхгүй. Та нөхдийн өмнө хариуцлагатайгаар үүнийг бас хэлэх ёстой.
-Намайг хутгаагүй хэрэг гэж байхгүй. Тэр “Зачем ты убил мальчик” гэдэг үг 18 жилийн өмнөх тэр намраас л гарсан. Ор үндэсгүй хэрнээ одоо хүртэл явдаг үг. Түүнд холбоотой байх учир үндэс надад юу ч байхгүй. Москвагийн Элчин сайдын яаманд казино ажиллаж байсан тухай асуудал гарахад ч Баяр нээчихээд явсан гэж бичсэн. Гэхдээ би тэр бүртэй зууралдаад байхыг хүсдэггүй.
Би бол юм юм үзсэн хүн. Хувийн амьдрал талаасаа би бусдад үлгэр жишээ болоод байх хүн биш гэдгээ дэндүү сайн мэддэг. Хоёр ч эхнэрээс салж, гурав дахь эхнэртэйгээ амьдарч байна. Таван хүүхэдтэй. Энэ бол сайхан жишээ биш. Гэхдээ энэ бол миний амьдрал. Авгайтай байж цаанаа нууц амрагтай байхыг би буруу гэж үздэг. Яаж тэгж амьдрах вэ дээ. Тиймээс нэгэнт болохгүй бол хоёр тийшээ болох хэрэгтэй. Энэ бол миний байр суурь. Улстөрд байхдаа би зөндөө алдаа гаргаснаа хүлээн зөвшөөрдөг. Сая би 60 хүрсэн. Хүүхдүүд маань миний ойг сайхан тэмдэглэсэн. Тэгэхэд өнгөрсөн хугацаанд юу хийв, яав гэдгээ бодлоо. Би гэдэг хүн өнгөрсөн хугацаанд нохой шуугиулж амьдарч явжээ. Одоо ч нохой шуугиулж амьдарч байна.
