-Малчид хонио ноослоод эхэллээ. Энэ жил ноосны урамшуулалд нийт хэдэн төгрөг өгөх вэ?
-Энэ жил улсын төсөв, ноосны урамшуулалд 25 тэрбум төгрөг суусан байгаа. Монголын ноос үйлдвэрлэгчдийн холбоо орон нутаг дахь төлөөлөгчдөө сон­гох, хамтарч ажиллах, ноо­соо яаж авах тухай сургалт хийгээд бай­на. Өнгөрсөн онд 21 аймгийн бүх сум, нийслэлийн зур­гаан дүүргийн 103162 мян­ган малчны үндэсний үйлд­вэрлэлд тушаасан 14695 тонн ноо­сонд 29.4 тэрбум төгрөгийг Төрийн банкаар дам­жуулж өгсөн. Улсын хэмжээнд бэлтгэх ёстой нийт ноосны 82.5 хувийг үндэсний үйлдвэрүүд ху­далдаж авсан. Энэ онд ч бас эл хэмжээнээс буурахгүй байх.

-Үндэсний үйлдвэрүүд түү­­хий эдээ бэлтгэхэд энэ жил ямар нэг шинэлэг зүйл гар­сан уу?
-Гарсан.  ҮХААЯ-наас малч­дын энгэрийн тэмдэг, үнэмлэх, хувийн тамга тэмдэг олгох ажил зохион байгуулж байгаа. Малчид ноосоо тушаагаад баримтаа үйлдэхдээ гарын үсгээ зураад өөрийн нэртэй тамгыг дарах юм. Өнгөрсөн жилээс ноосны урамшууллыг хурдан бодох, ил тод байлгах үүднээс программ зохиосон.

-Малчдын үнэмлэх тамга тэмдэг олгох ажил хэдэн хувьтай явна вэ?
-Бүх аймагт хүргүүлсэн. Орон нутагт тараах ажил эхэлсэн. Нэлээд шуурхай ажиллаж байна. Сумдын мал эмнэлэг үржлийн газар, Засаг даргын тамгын газраасаа малчид энгэрийн тэмдэг, хувийн тамгаа авах юм.

-Урамшууллын мөнгө нь өнгөрсөн жилийнхээс бага байх юм. Энэ жил улсын хэмжээнд хэчнээн тонн ноос бэлтгэх вэ?
-2011 оны жилийн эцсээр  улсын хэмжээнд 15.7 сая толгой хонь, 280 мянган толгой тэмээ тоологдож байсан. Энэ жил тоо толгой нь өссөн. Тухайлбал, хонь 2.5 сая, тэмээ 20 гаруй мянган толгойгоор нэмэгдсэн юм.  Ноосны гарц урд жилийнхээс өндөр гарна. Үндэсний үйлдвэрүүд хэчнээн тонн ноос яаж худалдаж авахаас нийт хэдэн төгрөг урамшуулалд өгөх нь тодорхой болох юм.
-Хэнээс хэдэн кг ноос ху­дал­даж авч байгаа бүртгэлээ хэрхэн хийдэг юм бол?
-Монголын ноосон бүтээг­дэхүүн үйлдвэрлэгчдийн хол­боо­ны гишүүн 160 үйлдвэр бий. Үүнд  орон нутагтаа эс­гий хийдэг жижиг цехээс эх­лээд үндэсний томоохон үйлд­вэрлэгчид багтдаг. Тэгээд нэг суманд ноос худалдаж авах 2-5 төлөөлөгч томилон ажи­луул­­лах юм. Тэд орон нут­гаас ноос худалдаж авахдаа гурван хувь баримт үйлддэг. Уг баримтынхаа хоёр хувийг нь тухайн малчинд өгнө.  Малчин урамшууллаа авахдаа нэг хувийг нь   сумынхаа Мал эмнэлэг үржлийн газарт өгөх ёстой. Ингэж байж урам­шуу­лал авах нөхцөл нь бүрдэнэ. Энэ баримт нь аймгийн Хүнс хөдөө аж ахуй,  жижиг дунд үйлдвэрийн газарт очдог. Ха­рин ноос худалдаж авсан тө­лөө­лөгчид үлдсэн  баримт нь үйлдвэрлэгч, Мон­го­лын ноо­сон бүтээгдэхүүн үйлд­вэр­лэгч­дийн холбоо, Мал хамгаалах санд ирдэг.  Тэгээд Мал хам­гаалах сан хоёр талаас ирсэн баримтыг харьцуулж хянаад урамшууллыг нь олгож байгаа.

-Тэгэхээр ноосоо ба­заа­гаад авчихлаа гэ­хэд үйлд­вэртээ ямар тогтол­цоогоор та­тан авдаг вэ?
-Үүнийг үйлдвэрүүд өөрс­дөө хариуцна. Жишээлбэл, Ховд аймгийн ноосыг аймгийн төвд нь төвлөрүүлээд Эрдэнэт рүү татна.