"ЭРДЭНЭС ТАВАНТОЛГОЙ" ХК-ИЙН БҮХ ЦАГ ҮЕИЙН НҮҮРСНИЙ ЭКСПОРТЫН ХОНОГИЙН ДЭЭД ХЭМЖЭЭГ ШИНЭЧЛЭН ТОГТООЛОО
Алтан цомын барилдааныг М-Си-Эс Энержи , Апу скайтел багууд 46 даваагаар тэргүүлж байна
“Гермес” худалдааны төвийн нүхэн гарцын туннелийн их биеийн бүтээцийг түлхэх технологиор хийж дууслаа
“МУЗЕЙН ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АЖИЛ” СУРГАЛТ ЗОХИОН БАЙГУУЛАГДЛАА
Нэгдүгээр тойрог зам төсөл хэрэгжсэнээр хотын төвөөр дамжих тээврийн эрчим нэмэгдэнэ
Голомт банк Монголын Волейболын Холбоотой хамтран ажиллах гэрээг үзэглэлээ
НӨАТ-ын сугалааны тохирол маргааш явагдана
Гашуунсухайт–Ганцмод боомтын хил дамнасан төмөр замын төслийн барилга угсралтын ажил хэвийн үргэлжилж байна
Хүүхдийн тусламжийн 108 утсанд долоон хоногийн хугацаанд 1575 дуудлага иржээ
СХД-ийн 32 дугаар хороонд 280 хүүхдийн хүчин чадалтай бага сургууль, цэцэрлэгийн цогцолборыг ашиглалтад орууллаа
БАЙГАЛЬ ХАМГААЛАХ ХАМГИЙН ЭРТНИЙ ХУУЛЬ ЦААЗААС
Манай ард түмэн байгаль орчноо хамгаалах талаар олон зууны баялаг уламжлалтай. Энэ нь малчин удмын монголчуудын оршсоор ирсэн газар нутаг, цаг уур, мал аж ахуйн онцлогтой холбоотой юм. Иймээс байгаль хамгаалах нэг өвөрмөц хэлбэр бол эрт дээр үеэс уул, ус, ой модоо дархлан тахиж ирсэн явдал юм. МЭӨ III зууны үед Хүннүүчүүд Отгонтэнгэр уулыг тахиж зун, намрын цагт их тайлган хийдэг байсан байна.
Монголчууд байгалийн баялаг, түүний ашиг шимийн тухай хуульчлан хамгаалах явдал одоо мэдэгдэж байгаагаар 800 орчим жилийн түүхтэй юм. Тухайлбал “Их засаг” хэмээх хуулиас эхлэлтэй гэж үздэг. Уг хуульд зааснаар усыг ямар нэг хэмжээгээр бохирдуулахад хатуу ял оноож байжээ.
Өлзийт хааны үед гаргасан хууль цаазын бичигт (1294 он) “......хавар болоход хамгийн урьд мод тарьж суулгах хэрэгтэй. Модыг зүй бус огтолж үл болно. Зөрчигчдийг хууль ёсоор ялласугай” гэсэн байдаг. Мөн XVI зууны хоёрдугаар хагасын “Зургаан хошууны хууль цааз”-ын бичигт “......ус буртаглахад морь, үхэр хоёр ав. Үзсэн гэрч үхэр ав” гэж заасан байна. Түүнээс хойшхи үеийн “Халх журам” цаазын бичигт “....мэдэж байж шоглож ус буртаглаваас шүдлэн морь, үхэр хоёрыг ав, үзсэн гэрчид үхэр өг” гэжээ.
Ан амьтны талаар 1640 оны “Их цааз” бичигт ”.....ангир, болжмор албал морь ав, булга, үнэг, хэрэм, хярс албал ихээс нь гунж, багаас нь хонь ав” гэж заажээ. Мөн “...түймэр алдсан хүнийг хэн үзсэн хүн нэг морь ав” гэж заасан байдаг байна. Иймээс байгаль дэлхийгээ хайрлан хамгаалах талаар хамгийн эрт хууль цааз гарган мөрдсөөр ирсэн ард түмэн бол монголчууд юм.
Монголчууд байгалийн баялаг, түүний ашиг шимийн тухай хуульчлан хамгаалах явдал одоо мэдэгдэж байгаагаар 800 орчим жилийн түүхтэй юм. Тухайлбал “Их засаг” хэмээх хуулиас эхлэлтэй гэж үздэг. Уг хуульд зааснаар усыг ямар нэг хэмжээгээр бохирдуулахад хатуу ял оноож байжээ.
Өлзийт хааны үед гаргасан хууль цаазын бичигт (1294 он) “......хавар болоход хамгийн урьд мод тарьж суулгах хэрэгтэй. Модыг зүй бус огтолж үл болно. Зөрчигчдийг хууль ёсоор ялласугай” гэсэн байдаг. Мөн XVI зууны хоёрдугаар хагасын “Зургаан хошууны хууль цааз”-ын бичигт “......ус буртаглахад морь, үхэр хоёр ав. Үзсэн гэрч үхэр ав” гэж заасан байна. Түүнээс хойшхи үеийн “Халх журам” цаазын бичигт “....мэдэж байж шоглож ус буртаглаваас шүдлэн морь, үхэр хоёрыг ав, үзсэн гэрчид үхэр өг” гэжээ.
Ан амьтны талаар 1640 оны “Их цааз” бичигт ”.....ангир, болжмор албал морь ав, булга, үнэг, хэрэм, хярс албал ихээс нь гунж, багаас нь хонь ав” гэж заажээ. Мөн “...түймэр алдсан хүнийг хэн үзсэн хүн нэг морь ав” гэж заасан байдаг байна. Иймээс байгаль дэлхийгээ хайрлан хамгаалах талаар хамгийн эрт хууль цааз гарган мөрдсөөр ирсэн ард түмэн бол монголчууд юм.
Түүхийн баримтын төв
архивч Г.Ганзул
архивч Г.Ганзул
0 Сэтгэгдэл























