Нийслэлийн Ардчилсан намын Нарийн бичгийн дарга П.Нүрзэдтэй ярилцлаа.
-Нийслэлийн Ардчилсан нам 2014 оныг хэр үр бүтээлтэй өнгөрүүлэв. Энэ жил ямар ажлууд хийхээр төлөвлөөд байна вэ?
-АН хэрэгжүүлэх бодлогынхоо хүрээнд жил бүр тодорхой төлөвлөгөө гаргаж ажилладаг. Нийслэлийн АН 2014 онд анхан, дунд шатны нэгжүүд, гишүүд дэмжигчид рүүгээ чиглэсэн олон арга хэмжээ, уулзалт, зөвлөгөөн, семинар зохион байгуулсан. Тухайлбал, төв намаас 2014 оныг “Дотоод сургалтын жил” болгон зарласантай холбогдуулан нийслэл, дүүргийн намын хорооны улс төрийн ажилтнуудаа чадавхижуулах сургалт семинарыг анх удаа зохион байгууллаа.Мөн Хөвсгөл аймгийн АН, 24 сумын намын хорооны даргатай нөхөрсөг уулзалт хийж, “Багийн амжилт-Миний ажлаас” сэдэвт сургалтад хамруулсан. Намын боловсон хүчний мэдлэг, боловсролд анхаарч Удирдлагын академитай хамтран ажиллаж байна.
Сонгуулиар дэвшүүлсэн мөрийн хөтөлбөрийн хүрээнд Улаанбаатар хотод хийсэн, хийж хэрэгжүүлэх гэж байгаа ажлуудаа намын сонгуульт ажилтнууд, иргэд сонгогчдод тайлагнасан, танилцуулсан, тэдний санал, хүсэлтийг сонсох уулзалтуудыг хэд хэдэн удаа зохион байгууллаа. Нийслэлийн АН-ын дарга Э.Бат-Үүл өөрөө зарим дүүргийн хороодоор явж, иргэдтэй уулзсан. Тухайн жилийн төлөвлөгөөнд тусгасан энэ мэт ажлуудаас гадна тэмдэглэлт баяр ёслол угтаж, тухайлбал, Цагаан сар, Олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдөр, намын баярын өдөр, Эх үрсийн баяр, Ахмадын баярын өдөр гишүүд, дэмжигчид рүүгээ чиглэсэн арга хэмжээнүүдийг тогтмол зохион байгуулдаг. Энэ жилийн тухайд мөн л төлөвлөгөөний дагуу гишүүд, дэмжигчид, анхан болон дунд шатны нэгжүүд рүү хандсан ажлуудаа хийгээд явна. Түүнчлэн нийслэлийн дүүргүүдийн намын хорооны үйл ажиллагааг дэмжиж, хамтарч ажиллана.
-Сонгогчид, намын сонгуульт ажилтнуудтай уулзах үеэр олон санал, шүүмж хэлдэг байх. Ер нь ямар асуудалтай холбоотой гомдол, санал их гардаг вэ?
-Мэдээж, зөвхөн уулзалтуудын үед гэлтгүй сонгогчид, гишүүд дэмжигчид маань үнэ цэнэтэй санал, шүүмж их хэлнэ шүү. Тэр болгоныг нь сонсч, шийдвэрлэх, ажил хэрэг болгохыг хичээж ажилладаг. Намаас зохион байгуулах уулзалт болгоны дараа гарсан санал, хүсэлт, шүүмжлэлүүдийг нэгтгэдэг л дээ. Ихэвчлэн сургууль, цэцэрлэг, эмнэлгийн хүрэлцээ муу, амьдрах орчноо ингэж, тэгж сайжруулмаар байна гэсэн агуулгатай байдаг.
-Эмнэлэг, сургууль, цэцэрлэгийн хүрэлцээг нэмэгдүүлэх, амьдрах орчныг нь сайжруулах, аюулгүй болгох чиглэлээр мөрийн хөтөлбөрт тусгасан ажлууд хэр биелэлээ олж байгаа бол?
-НИТХ-д олонх болж, бодлогоо хэрэгжүүлж байгаагийн хувьд эдгээр асуудлын хүрээнд эхлүүлсэн, хийж байгаа, хийхээр төлөвлөсөн ажил олон бий. Нийслэлийн АН-ын дарга, Улаанбаатар хотын захирагчийн 2013-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт эдгээр чиглэлээр хийх ажлуудыг тодорхой тусгасан байгаа. Тухайлбал, нийслэлийн сургууль, цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэхээр эхний ээлжинд 80 байршилд бага сургууль барих шийдвэр гаргасан. Аль дүүрэгт хэдийг нь барих вэ гэдгээ хүртэл тодорхой зарласан шүү дээ. Эмнэлгийн тухайд 2015 онд Чингэлтэй, Баянгол, Хан-Уул дүүрэгт хүүхдийн эмнэлэг барихаар төсөвт тусгасан байх жишээтэй. Иргэдийн амьдрах орчныг аюулгүй болгох, сайжруулах чиглэлээр ч олон ажил хийсэн, хийж ч байгаа.
-Иргэншсэн, оюунлаг, эрүүл, баян, тайван, хөгжлийн хотыг цогцлоож, иргэдээ сайхан амьдруулна гэсэн агуулгатай намын мөрийн хөтөлбөрийнхөө хэрэгжилтийг ерөнхийд нь хэрхэн дүгнэж байгаа вэ?
-Бид мөрийн хөтөлбөрийнхөө хэрэгжилтийн явцын талаарх мэдээллүүдийг сонгогчиддоо тогтмол өгч байдаг. Нийслэлийн АН-ын 2012 оны сонгуулиар амласан зүйлүүд хэрхэн, яаж ажил хэрэг болж буйг нийслэлчүүд надаар хэлүүлэлтгүй сайн мэдэж байгаа байх. Ямар ч байсан өнгөрсөн хугацаанд манай намын мөрийн хөтөлбөрийн зүйл заалтуудын 85 орчим хувийг нь бодит ажил хэрэг болгохоор эхлүүлсэн байна. Эхлүүлсэн ажлуудын эцсийн үр дүн хараахан гарах болоогүй ч энэ бол том амжилт.
Нийслэл хотод өнгөрсөн хоёр жил бүтээн байгуулалтын ажил эрчимтэй өрнөлөө. Юуг, яаж өөрчилж, шинэчилсэн нь иргэдийн нүдэнд ил байна.Иргэдээ сонсч, тэдний оролцоотойгоор асуудлыг шийдэж, шинэчилж байгаа нь нийслэлийн удирдлагын багийн тогтоосон жишиг. Энэ арга барилаараа хотын үе үеийн удирдлагуудаас ялгарч байна. Намаас дэвшүүлсэн мөрийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх гол ажлыг нугалж, хотоо хот шиг хөгжүүлэхийн төлөө зүтгэж буй энэ хүмүүсээрээ бахархаж байна. Мэдээж, намын зүгээс тэднийгээ дэмжиж, урам өгч, зөвлөж, шүүмжилж ташуур өгдөг.
Бид 2012 оны сонгуулиар нийслэл Улаанбаатараа агаар нь цэвэр, амины орон сууцтай, ажилтай орлоготой, аюулгүй амгалан, авлигагүй хот болгох том зорилго тавьсан. Энэ зорилгоо биелүүлэхийн төлөө хичээж ажиллаж байна.
-Гэр хороолол эхнээсээ орон сууцаар солигдож, нийслэлийн төр захиргааны байгууллагын үйлчилгээ иргэдэд ойртож, хялбар, ил тод, нээлттэй болсон гээд үр дүнтэй хэрэгжиж буй ажлуудыг нэрлэвэл урт жагсаалт болно. Энэ жилээс иргэд хашааныхаа газрыг барьцаалж, өөрсдөө амины орон сууц барих ажлыг хэрэгжүүлж эхэлнэ гэв үү?
-Хотын удирдлагууд хэлснээ, амласнаа хэрэгжүүлж болдогийг жинхэнэ утгаар нь харуулж байгаа. Их хурдтай ч ажиллаж байна.
Нийслэл хотод тулгамдаж буй олон асуудлын эх үүсвэр нь төлөвлөлтгүй, эмх цэгцгүй тэлсэн гэр хороолол. Тиймээс гэр хорооллыг хөгжүүлэх, дахин төлөвлөж иргэдийг орон сууцжуулах нь маш чухал, түүхэн ажил. Өмнө нь ийм ажил хийнэ гэж хэн ч зоригтой дуугарч байгаагүй болохоор зарим хүн эхэндээ итгэхгүй байсан шүү дээ. Гэсэн ч олон хүн энэ ажлыг дэмжиж, дахин төлөвлөлтөд хамрагдмаар байна гэсэн хүсэлтээ нам дээр хүртэл авчирч өгдөг байлаа. Иргэд хэд хэдээрээ нэгдэж, уулзалт болгон дээр материалаа бүрдүүлээд хүрээд ирнэ. Одоо хотын 34 байршилд гэр хорооллыг дахин төлөвлөж, орон сууц барих ажил хэрэгжиж байна. Энэ төсөлд хамрагдсан айлууд эхнээсээ тохилог орон сууцанд амьдарч эхэллээ. Энэ хэрээр хотын агаар, хөрсний бохирдол буурна. Мэдээж, хотод тулгамдаж буй олон асуудал өргөс авч байгаа юм шиг амархан шийдэгдэхгүй. Тэр дундаа томоохон бүтээн байгуулалтын ажил бол цаг хугацаа их шаардана.34 байршилд эхлүүлсэн гэр хорооллыг орон сууцжуулах ажлыг гэхэд 2020 онд дуусгахаар урьдчилан төлөвлөсөн байх жишээтэй.
“Амины орон сууцтай-Улаанбаатар” зорилтын хүрээнд гэр хорооллыг хөгжүүлэх, орон сууцны хангамжийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр олон ажил эхлүүлсэн. Цаашид хийхээр төлөвлөгөөнд тусгасан ажил ч цөөнгүй бий. Үүний нэг нь иргэд хашааныхаа газрыг барьцаалан банкнаас зээл авч, өөрсдөө хаус барих боломж бүрдүүлэх. Бэлтгэл ажлууд нь хийгээд эхэлсэн байгаа.
-Хотын Засаг дарга, НИТХ-аас гаргасан зарим захирамж, тогтоол, шийдвэр иргэдийн шүүмжлэл, эсэргүүцэлтэй тулгарах нь бий. Энэ бүхнийг хөндлөнгөөс ажиглаж буй хүний хувьд та юу хэлэх вэ?
-Юуны өмнө хотын Засаг дарга, НИТХ явцуу эрх ашгийн үүднээс ямар нэг захирамж, тогтоол, шийдвэр гаргадаггүй гэдгийг нийслэлийн иргэд ойлгох хэрэгтэй. Нийтийн тээвэрт шинэчлэл хийх 10 хоногийн туршилт, хогны ногоон уут, хотын татвар гээд шүүмжлэл дагуулж буй асуудал, үйл явдал бүрийг хөндлөнгөөс ажигладаг. Шүүмжлэл бол байх ёстой зүйл. Гэхдээ хэт нэг талыг барьж, туйлширч, үнэнийг гуйвуулж болохгүй. Харамсалтай нь энэ ажлуудыг эхлүүлэх, хийх явцад ийм л зүйл их ажиглагдлаа. Тэгэхээр хийх гэж буй ажлуудын талаар үнэн, бодит мэдээллийг иргэдэд сайн хүргэх нь юу юунаас чухал гэдгийг л хэлэх байна.
Хотоос томоохон ажил хийж, хэрэгжүүлэхдээ иргэдээс асууж, шийдвэр гаргадаг жишиг тогтоосон. Иргэд дэмжээгүй ажлыг заавал хийнэ гэж зүтгэхгүй. Хэрэгжүүлж эхэлсэн ажил нь үнэхээр болохгүй, бүтэхгүй байвал цуцалчихаж болно шүү дээ. АН хотод засаг барьж эхэлснээс хойш иргэдийнхээ эрх ашгийг хохироосон, тэдний эсрэг нэг ч шийдвэр гаргаагүй. Харин ч нийслэл хотоо хөгжүүлж, иргэдээ амгалан тайван, ажилтай орлоготой амьдруулах орчин бүрдүүлэхийн төлөө л хийх ёстой ажлаа хийгээд явж байна.
-Ингэхэд мөрийн хөтөлбөрийн иргэдээ ажилтай, орлоготой болгох зорилт хэр биелж байгаа вэ?
-Ажилтай, орлоготой-Улаанбаатар зорилтын хүрээнд 2015 онд 15 мянган ажлын байр шинээр бий болгох, 20 мянган иргэнийг байнгын болон түр ажлын байраар хангаж, ажилгүйдлийн түвшинг бууруулахаар төлөвлөсөн. Хөдөлмөрийн биржийн үйл ажиллагааг идэвхжүүлж, хөдөлгөөнт хэлбэр рүү шилжүүлэн, хороодод ажиллуулдаг боллоо. Мөн жижиг, дунд үйлдвэрлэл, бизнес эрхлэгчдийг дэмжих, зээлийн нөхцөлийг сайжруулах, хэмжээг нэмэгдүүлэх гээд олон ажил хийж байна. Мөрийн хөтөлбөрийн хүрээнд томоохон бүтээн байгуулалтын төсөл, хөтөлбөрүүд хэрэгжүүлж байгаа. Энэ болгоныг дагаж, шинэ ажлын байр бий болж байгаа нь тодорхой. Бизнесийн үйл ажиллагаа явуулахад таатай орчин бүрдүүлэх, төр захиргааны байгууллагын үйл ажиллагааг ил тод, нээлттэй, хүнд сурталгүй, авлигагүй, хотоос олгодог тусгай зөвшөөрөл болон бусад бичиг баримт авахад тавих шаардлага шалгуурыг хялбаршуулах гэх мэтээр иргэд, аж ахуйн нэгжүүдээ ажилтай, орлоготой болгох чиглэлээр чамлахааргүй олон ажлууд хийсэн.
Эцэст нь, бидэнд бодлогоо хэрэгжүүлэх боломж олгож, нийслэл хотынхоо хөгжлийг хамтран бүтээлцэж, хийж, хэрэгжүүлж буй ажил болгоныг дэмждэг нийслэлчүүддээ талархал илэрхийлье. Олуулаа хүчээ нэгтгэвэл юуг ч хийж, бүтээж болдгийг харуулцгаая л гэж хэлмээр байна.